Phân tích đoạn thơ sau đây:
“Ta với mình, mình với ta
… Chày đêm, nên cối đều đều suối xa”.
(Trích “Việt Bắc” - Tố Hữu)
Dàn bài
I.MỞ BÀI
- Tố Hữu là
một tên tuổi lớn của nền văn học Việt Nam.
- Việt Bắc
là một trong những bài thơ xuất sắc trong sự nghiệp sáng tác của nhà thơ cách
mạng này.
- Bài thơ
bày tỏ tấm lòng son sắt của người kháng chiến với quê hương Việt Bắc. Tình cảm
ấy được thể hiện đặc sắc trong đoạn thơ sau.
- Trích dẫn
thơ.
II/ THÂN BÀI
1. Khái
quát: Mạch cảm xúc chung, vị
trí đoạn thơ .
2. Phân tích
cụ thể:
a. Người ra đi khẳng định lòng chung thủy của mình:
“Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh
Mình đi, mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu”
- Ở đoạn đầu của bài thơ, người Việt
bắc trong nỗi niềm của người ở lại: Sợ người ra đi trở về thành thị sẽ quên mất
mình (Sáng đèn có nhớ mảnh trăng giữa rừng). Niềm phấp phỏng ấy được diễn tả
bằng một câu hỏi: “Mình về có nhớ …”, “Mình đi có nhớ … “. Vì vậy 4 câu thơ
trên là câu trả lời, sự khẳng định của người ra đi.
- Lời thơ
óng ả, dịu dàng, tình tứ với lối xưng hô thân mật, ngọt ngào của ca dao, dân ca
“ta - mình”. Nỗi nhớ của người cách mạng về quê hương Biệt Bắc giống như nỗi
nhớ của những đôi lứa yêu nhau. Sự sắp xếp từ liền đôi, thành cặp trong câu đã
có đảo trật tự từ “Ta với mình, mình với ta” vừa gợi ra sự bịn rịn, lưu luyến,
quấn quýt không muốn rời xa của “ta” và “mình”, vừa khéo léo khẳng định tấm
lòng của “ta” cũng giống như “mình”.
- Những từ
ngữ chỉ thời gian mãi mãi “sau, trước” chỉ tình cảm trước sau như một, không
nhạt phai, đinh ninh “mặn mà” xuất hiện liên tiếp trong một câu thơ đã khẳng
định một cách chắc chắn lòng son sắt của những người kháng chiến về xuôi. Câu
thơ “Lòng ta sau trước mặn mà” đinh ninh vừa là lời an ủi, vỗ về vừa là lời thề
thủy chung sâu nặng.
- Mượn cách
so sánh, ví von quen thuộc của ca dao để giãi bày nỗi nhớ da diết, không vơi
cạn:
“Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu”.
b. Nỗi nhớ Việt Bắc được diễn
tả cụ thể:
“Nhớ gì như nhớ người yêu…
… Chày đêm nện cối đều đều suối xa”
* Nỗi nhớ thiên nhiên Việt Bắc:
- Hàng loạt
hình ảnh liệt kê, cụ thể, gần gũi, gợi cảm: trăng, núi, nắng, khói, sương, rừng
nứa, bờ tre, ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê … làm hiện lên một thiên nhiên thơ
mộng, trữ tình và mang đậm nét đặc trưng của Việt Bắc.
- Nỗi nhớ có
hình ảnh, có thời gian và không gian. Đó là một nỗi nhớ sâu đậm và quá đỗi chân
thành.
* Nỗi nhớ con người Việt Bắc:
- Nét đặc
sắc cao quí của Việt Bắc chính là ở chỗ nghèo cực mà chân tình, rộng mở, son
sắt, thủy chung với cách mạng:
“Thương nhau chia củ sắn lùi
Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng”.
- Thiên
nhiên Việt Bắc thơ mộng, trầm tĩnh, thâm u, con người Việt Bắc giản dị, mộc
mạc, dù cuộc sống lao động gian khổ nhưng họ lạc quan yêu đời.
+ Hình ảnh người mẹ vất vả, nhọc nhằn nhưng ấm áp cảm động, địu con trên
lưng dưới cái nắng cháy da để bẻ bắp nuôi bộ đội:
“Nhớ người mẹ nắng cháy lưng
Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô”.
+ Trong kí ức của Tố Hữu, Việt Bắc không chỉ kiên cường trong kháng chiến
chống giặc ngoại xâm mà còn nhẫn nại, cương quyết đương đầu với giặc dốt. Đêm
rừng Việt Bắc bập bùng đuốc sáng của những lớp học i tờ. Niềm vui, sự lạc quan
chiến thắng sự gian nan, người Việt Bắc vẫn ca vang núi đèo:
“Nhớ sao lớp
học i tờ
Đồng khuya đuốc
sớm những giờ liên hoan
Nhớ sao ngày
tháng cơ quan
Gian nan đời vẫn
ca vang núi đèo”.
- Việt Bắc trở thành quê hương của những
người kháng chiến - tình yêu đã “làm đất lạ hóa quê hương (Chế Lan Viên). Cả
những âm thanh của đời thường cũng đi vào nỗi nhớ của người ra đi: đó là tiếng
mõ gọi trâu về làng, tiếng chày giã gạo đêm đêm:
“Nhớ sao tiếng
mõ rừng chiều
Chày đêm nên cối
đều đều suối xa”.
- Nỗi nhớ dội vào nỗi nhớ, điệp từ “nhớ”
và kiểu câu bắt đầu bằng “Nhớ sao” khiến nỗi nhớ như trải dài vô tận
III.
KẾT BÀI
- Đoạn thơ bộc lộ nỗi nhớ của người cách
mạng về xuôi với quê hương Việt Bắc. Không chỉ nhớ thiên nhiên, nhớ những ngày
kháng chiến gian khổ mà nhớ người Việt Bắc ân tình, thủy chung.
- Ngôn ngữ thơ bình dị, giọng điệu ngọt
ngào tha thiết mang đậm chất trữ tình, chính trị, tính dân tộc.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét